Położenie geograficzne
Gmina Hrubieszów znajduje się w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, przy granicy z Ukrainą, nad jedną z najpiękniejszych rzek w Europie, wokół najdalej na wschód wysuniętego miasta Polski, Hrubieszowa. Gmina Hrubieszów – oddalona od wielkich aglomeracji miejsko przemysłowych – posiada duży potencjał przyrodniczo-kulturowy. Czyste powietrze, piękne lasy, ostoja ptactwa i zwierzyny oraz parki krajobrazowe zachęcają do wypoczynku i uprawiania turystyki. Obecność rzeki Bug i Huczwy daje wspaniałe warunki do wędkowania.
Historia
Przebogata historia tej ziemi pozostawiła po sobie wiele pamiątek: pałace i dworki, kościoły i kapliczki, kopce i kurhany a tajemnice ukryte w ziemi wciąż przyciągają archeologów. Na miłośników krajoznawstwa i czynnego wypoczynku czeka wiele atrakcji. Masłomęcz to legendarna miejscowość, która zasłynęła z odkrycia na jej terenie osady i cmentarzyska Gotów (II-IV w. n.e.). Można tutaj zobaczyć replikę Chaty Gockiej o wym. 5m x 10m. Goci, podążając ze Skandynawii do „lepszego świata” – południowo-wschodniej Europy, zatrzymali się na ok. 200 lat w Kotlinie Hrubieszowskiej. Rozwinęli tutaj jedną z najbardziej fascynujących kultur Starożytnej Europy. Ślipcze przyciąga malowniczym przełomem Bugu przez lessowe wzniesienia a także tajemniczymi kurhanami; w Cichobórzu zobaczymy ostoję czapli siwej. Czumów wabi XIX wiecznym pałacykiem; Gródek wczesnośredniowiecznym grodziskiem (Grody Czerwieńskie), położonym nieopodal ujścia Huczwy do Bugu oraz wieżą widokową, która jest wspaniałym punktem widokowym na Królewski Kąt - bagniste obniżenie na pograniczu gródecko - czumowskim. Właśnie tędy w 1018 roku Bolesław Chrobry przeprawiał się przez Bug podczas wyprawy na Kijów. Husynne szczyci się słynnym na całą Polskę szlakiem bocianich gniazd, Moroczyn zaś ekscytuje tajemniczymi ruinami dawnego zespołu dworskiego. W Dziekanowie możemy zobaczyć pamiątki po byłym Towarzystwie Rolniczym Hrubieszowskim: zarządcówkę, kuźnię oraz grobowiec pierwszego prezesa. TRH to fundacja Stanisława Staszica założona w 1816 r. – „...dla ratowania się wspólnie w nieszczęściach” – była pierwszą tego rodzaju organizacją rolniczą w Europie. Drewnianą architekturę sakralną reprezentują dwie świątynie. Pierwsza to kościół w Moniatyczach z 1870 roku, z XVIII-to wiecznymi rzeźbami św. Anny i św. Joachima, dzieł artystów szkoły lwowskiej. Druga to grekokatolicka cerkiew w Szpikołosach z 1801 roku (obecnie kościół), przypominająca czasy prześladowań unitów przez władze carskie.
Turystyka
W zwiedzaniu naszej gminy pomogą turyście szlaki turystyczne i rozwinięta baza noclegowa. Oprócz gminnych tras turystycznych, przez teren gminy Hrubieszów prowadzi: Szlak Nadbużański (Kózki - Dołhobyczów), Nadbużański Szlak Rowerowy (Janów Podlaski - Hrubieszów), Szlak Gocki (Masłomęcz - Kryłów) oraz Transgraniczny Szlak Turystyczny (Bełżec - Bełz – Bełżec). Bazę noclegową gminy stanowi Turystyczna Baza Noclegowa przy Szkole Podstawowej w Husynnem i 9 gospodarstw agroturystycznych, w tym 5 nad Bugiem. Obrowiec i okolice można zwiedzać na koniu, bryczce lub na wozie czy saniach. Przebywając w gospodarstwach agroturystycznych poznamy specjały tutejszej kuchni regionalnej. Możemy zjeść sahar, karkówkę policyjną, szynkę z pieca, pierogi z soczewicą i kaszą, kartoflańce, swojskie wyroby wędliniarskie, swojski chleb, uatrakcyjnić posiłki wspaniałymi nalewkami, likierami i winami. Polecamy również słynny smalec hrubieszowski.
Kultura i tradycja
Gmina Hrubieszów pielęgnuje swoje bogate dziedzictwo kulturowe i prezentuje je podczas gminnych imprez. O naszych wyjątkowych pradziejach przypomina corocznie organizowana Biesiada Archeologiczna w Masłomęczu. O Staszicowskiej Fundacji dowiedzieć się można podczas cyklicznych Regionalnych Obchodów Staszicowskich w Dziekanowie. Tradycje hrubieszowskich wsi zobaczymy uczestnicząc w gminnym Święcie Plonów. Ponadto bardzo dużym zainteresowaniem cieszą się: Królewski Jarmark Nadbużański” organizowany w ramach Dnia Samorządu Terytorialnego w Lasku Czumowskim i Hrubieszowska Biesiada Błotna Kół Gospodyń Wiejskich w Gródku. W większości z nich uczestniczą zespoły śpiewacze z zaprzyjaźnionych gmin, ale przede wszystkim nasze rodzime zespoły a także kabarety z Gródka, Moroczyna i Wolicy. Jest to także okazja do zaprezentowania wielu obrzędów dawnego życia codziennego.
